‘Boerderijen van de 20ste eeuw’:
Programma Platform Agrarisch Erfgoed 28 november 2014
In tegenstelling tot de andere platforms agrarisch erfgoed, is dit platform de hele dag. Deelname is gratis, aanmelding is noodzakelijk ivm de lunch.
Aanmelden: https://fd7.formdesk.com/archis/agrarisch_erfgoed_28nov14
Inloop met koffie 9.30 u
Ochtendprogramma 10.00 – 12.30 u:
Piet den Hertog (Bureau Helsdingen)– Moderne boerderijbouw in de Wieringermeer en de Noordoostpolder
De boerderijbouw van de Wieringermeer en de Noordoostpolder, en dan vooral de relatie tussen die gebieden, de architectonische en technische keuzes, en de verschillen tussen Wieringermeer en Noordoostpolder.
Sophie Elpers (Meertens Instituut) – De wederopbouw van boerderijen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog – tussen traditie en modernisering.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er in Nederland ruim negenduizend boerderijen verwoest. De lezing gaat over de wederopbouw van deze boerderijen. Boerderijen hadden in de betreffende periode twee verschillende functies. Het waren enerzijds agrarische gebruiksobjecten en anderzijds objecten met een uitgesproken symbolische functie: zij stonden voor bepaalde tradities, waarden en identiteiten en moesten bijdragen aan de versterking en de vorming van een ‘volks’gemeenschap. Als functionele bedrijfsgebouwen moesten zij bijdragen aan de verbetering van de Nederlandse landbouweconomie op macro- en microniveau.
De combinatie van de twee functies had als gevolg dat wederopbouwboerderijen gebouwd werden die een traditionele uiterlijke vormgeving hadden terwijl zij binnen een moderne bedrijfsvoering toelieten.
Koffiepauze
Leontine van de Stadt (Kunst & Wunderkammer) – Preview en toelichting op het filmtweeluik: De Ruilverkaveling: Het Idee & De Mensen
Film is een goede manier om het publiek te betrekken bij abstracte onderwerpen als ruilverkaveling of wederopbouwboerderijen. Want wat betekenen die begrippen eigenlijk? Wat zeggen ze over het landschap dat we kennen en wat over onszelf? Achter abstracte begrippen schuilen vaak mooie menselijke verhalen: emoties, keuzes, ideeën, doorzettingsvermogen soms verdriet of juist geluk, film is een goede manier om die te benadrukken. Zo kan cultureel erfgoed extra betekenis krijgen voor het brede publiek. Leontine van de Stadt is film- en tv maker. Zij werkt momenteel aan een tweeluik over de ruilverkaveling tijdens de wederopbouw, in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Stichting Multimediale Cultuur. Dit project komt tot stand in nauwe samenwerking met Peter Veer (SMC) die momenteel promoveert op het onderwerp historische landbouwfilms en een documentaire voorbereidt over de ruilverkaveling.
Sjef Hendrikx (voormalig medewerker Staatsbosbeheer)– Ruilverkaveling Midden-Maasland.
Sjef Hendrikx is twintig jaar lang vanuit het Staatsbosbeheer in de provincie Noord-Brabant
gedurende de zestiger- zeventiger- en tachtiger jaren werkzaam geweest als landschapsconsulent. Hij diende daarbij vooral de belangen van natuur en landschap in het kader van ruilverkavelingen, rijks- en provinciale wegen en planologie. De ca 14500 ha omvattende ruilverkaveling Midden-Maasland en boerderijverplaatsingen die daarbij hebben plaatsgevonden ten dienste van landbouw, natuur en landschap.
Lunch 12.30 – 14.00 u
Middagprogramma 14.00 – 16.30 u:
Cristel Steentjes (ervenconsulent Gelders Genootschap) –De toekomst van de Frederik Bernhard Hoeve
Op landgoed Staverden van het Geldersch Landschap en Kasteelen staat de Frederik Bernhard Hoeve. De boerderij in 1914 gebouwd als modelboerderij, als onderdeel van de ontginning van een moerassig veengebied ‘Het Veen’. Een groot deel van het complex is rijksmonument. De hoeve is nu een melkveebedrijf, een toekomstbedrijf dat belangrijk is voor de instandhouding en het beheer van het landgoed Staverden. Vanwege de monumentale status van de gebouwen en de ligging in een cultuurhistorische en landschappelijk waardevol landschap is door de ervenconsulent, in samenspraak met de eigenaar en de agrariër bekeken hoe het bedrijf zich verder kan ontwikkelen en kan bijdragen aan de instandhouding van de cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteiten van het erf en landgoed. Hier uit zijn verschillende scenario’s uitgekomen.
Theo Hoek (directeur Libau Groningen Drenthe)- Doorontwikkeling agrarisch erfgoed als drager van het cultuurlijk / agrarisch landschap in Groningen, boerderijenprovincie bij uitstek.
De provincie Groningen houdt zich o.a. bezig met
1. Samenhang landschap en (boerderij)bebouwing (info o.a. afkomstig uit cultuurhistorische inventarisaties De Marne, Eemsmond en Oldambt)
2. Ontwikkelingstendensen (kansen en bedreigingen vanuit demografische ontwikkelingen, agrarische ontwikkelingen etc.)
3. Voorbeelden van denklijnen en aanpak vanuit waardering van landschap en agrarisch erfgoed: o.a. succesverhalen vanuit Waddenfondsproject, voorbeelden Vitaal platteland (zie bijlage), vitale architectuur en de pilot Boerderijen in het Oldambt
In al deze projecten komen de 20ste eeuwse boerderijen aanbod.
Theepauze
Lotte Zaaijer (Bureau Lotte Zaaijer/gemeente Amersfoort) – Wederopbouwboerderijen in Hoogland
Hoogland lag in de Grebbelinie en daarom zijn er een aantal boerderijen tijdens de Tweede Wereldoorlog preventief geruimd om het schootsveld vrij te maken. Middels een inventarisatie van de boerderijen in Hoogland, zijn er een aantal wederopbouwboerderijen nader onderzocht. Hoe kunnen deze boerderijen voor de toekomst bewaard blijven en hoe ga je om met deze boerderijen?
Nomi Havelaar (Landschapsbeheer Gelderland) – Borging streekidentiteit middels uitvoering
Stichting Landschapsbeheer Gelderland zal de specifieke werkwijze presenteren van hoe uitvoering is gegeven aan de uitkomsten van de diverse onderzoeken naar de kenmerkende kwaliteiten van het wederopbouwgebied West Maas en Waal. Kenmerkend van deze SLG werkwijze is dat het naast concrete uitvoering in het veld ook leidt tot het duurzaam borgen van de kennis van de kwaliteiten bij oa bewoners en lokale uitvoerders.
Borrel