17 maart 2017 | Drie organisaties met een grote achterban van particuliere eigenaren van rijksmonumenten trekken voortaan samen op onder de naam Federatie Particuliere Monumenteneigenaren (FPMe). De drie initiatiefnemers zijn de vereniging Bewoond Bewaard, de Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen en de stichting Agrarisch Erfgoed Nederland.
Monumenten zijn belangrijk, of het nu gaat om sfeervolle grachtenpanden, voorname buitenplaatsen met fraaie omliggende parken en bossen, of karakteristieke boerderijen. Samen met kerken, kastelen, molens, gemalen en historische fabrieksgebouwen vormen zij het beeldbepalende deel van ons cultureel erfgoed. De sfeer van oude binnensteden en dorpen, de rust van het buitengebied maken het leven aangenaam. Goed onderhouden gebouwde en groene monumenten dragen daar in grote mate aan bij. Zij vertellen het verhaal van de geschiedenis van de plek. Mensen voelen zich daartoe aangetrokken, het stimuleert culturele initiatieven en toerisme. Erfgoed is een bron van inspiratie voor ruimtelijk en economisch beleid, voor recreatie en toerisme en draagt bij aan een aantrekkelijk leefklimaat.
Van de 60.000 rijksmonumenten is het overgrote deel (ca 40.000) eigendom van particulieren (niet-zijnde particuliere organisaties), vaak mensen die met hart en ziel en ten koste van grote inspanningen hun monumentale pand in goede staat weten te houden. Het is ten behoeve van deze groep mensen, dat de drie erfgoedorganisaties de handen ineen hebben geslagen en de Federatie Particuliere Monumenteneigenaren in het leven hebben geroepen. Het doel van deze samenwerking is om daar waar de belangen van de drie organisaties parallel lopen, samen op te trekken.
Monumenteneigenaren hebben te maken met beperkingen die voortvloeien uit de geldende monumentenwetgeving. De instandhouding van monumenten wordt terecht gezien als maatschappelijk belang, waarbij tevens de erkenning bestaat dat de eigenaar in financieel opzicht gecompenseerd moet worden voor de relatief hoge kosten die hij moeten maken voor eventuele restauratie en noodzakelijk onderhoud. Echter: volgens de huidige regering is dit stelsel van monumentenwetgeving toe aan ‘herijking’.
De Federatie Particuliere Monumenteneigenaren maakt zich op de discussie in het kader van de aangekondigde stelselherziening aan te gaan. Daarbij stelt zij het belang van de particuliere eigenaar voorop. Het is immers de eigenaar die de verantwoordelijkheid draagt, die de beslissingen neemt over onderhoud en restauratie, die waakt over het lot van het monument.
In het herijkingsproces zal naar verwachting veel aandacht uitgaan naar een nieuwe regeling van de verdeling van de schaarse financiële middelen door middel van subsidie, laagrentende leningen en – actueel eind vorig jaar – de fiscale regeling met betrekking tot de aftrek van onderhoudskosten. Maar dat is wat de Federatie Particuliere Monumenteneigenaren betreft niet het enige wat belangrijk is in de discussie. Geredeneerd vanuit het belang van de eigenaar gaat het ook over faciliteren en kennisdelen. Hoe kan de kwaliteit van bouwkundige ingrepen gewaarborgd worden, wat te doen met het energievraagstuk, bij wie kan de eigenaar aankloppen voor deskundig en betaalbaar advies?
In de komende maanden zal de Federatie Particuliere Monumenteneigenaren op verschillende manieren van zich doen horen: in de discussie over de stelselherziening en met initiatieven van voorzieningen voor eigenaren.